“6 Şubat Depremi ve Sarsılan Mirasımız: Yaşayanlar Anlatıyor” panelinde Kahramanmaraş merkezli depremlerde kültürel mirasa verilen zarar ele alındı.
Müzecilik Meslek Derneği (MMKD) ve Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ile birlikte düzenlenen ve Koç Üniversitesi Anadolu Medeniyetleri Araştırma Merkezi (ANAMED) tarafından desteklenen etkinlikte, Pera Müzesi’nde düzenlenen etkinlikte, deprem sonrası müzeler, kültürel varlıkların kurtarılma çalışmaları ve bir sonraki afetlere hazırlık çalışmaları. hakkında konuşuldu.
ANAMED Direktörü Dr. Buket Coşkuner, panelin açılışında, 6 Şubat’ta yaşanan depremin ilk şokunu atlattıktan sonra kendi çabalarıyla neler yapabileceklerini düşündüklerini belirterek, “Araştırma destek paketi hazırladık. deprem illerinde görev yapan araştırmacıları desteklemek için bölgedeki üniversitelerle iletişim kurmaya çalıştık.” söz konusu.
Coşkuner, eylül ayı itibarıyla deprem bölgesindeki üniversitelerden 4 araştırmacının ANAMED tarafından 9 ay süreyle destekleneceğini kaydetti.
“Nesli tükenmekte olan eserleri depremin 4. gününde taşıdık”
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdür Yardımcısı Dr. Yahya Coşkun ise deprem sonrası evlerinin hasar görmesine rağmen müze müdürleri ve çalışanlarının görevlendirildikleri müzelerden ayrılmadıklarını belirterek, “Allah’a şükürler olsun” dedi. , yıkılan müzemiz olmadı. Hatay Müzesi’nde sadece asma tavan çöktü. Elbistan Müzesi’ndeki hasarın artan depremler ve artçılarla orta hasara dönüştüğünü gördük. “Depremin 4. ve 5. gününde” , nesli tükenmekte olan eserleri kutuladık ve nakliyeye hazırladık.”
Coşkun, İstanbul’da olası bir depremin çok daha sarsıcı etki yaratacağına işaret ederek, şunları kaydetti:
“Tarihi yarımadada yıkımlar olduğu zaman itfaiye, vinç ve nakliye araçlarının gelmesi mümkün olmayacaktır. Öncelikle binalarımız yıkılmamalıdır. Kültürel mirasımızın olduğu binalarımız güçlendirilmelidir. Bu kapsamda; İstanbul Arkeoloji Müzeleri binasını neredeyse yıkılmaz hale getirdik.Her iki yanda bir afette eserlerimizi koruyalım diye.Depo müzesi kurduk.Kız Kulesi 3-5 yılda yıkılacak durumdaydı. da güçlendirdi.”
Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde son 20 yılda 163 müzenin restorasyonunun tamamlandığı bilgisini veren Coşkun, kültürel mirasların korunması konusunda tüm bakanlık çalışanlarının 6 Şubat depreminden bembeyaz çıktığını söyledi.
“Hiç yorulmadık, sadece organize olduk”
MMKD Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Gül Pulhan, deprem anında yaşadıklarını anlatarak, “Uzaklarda olan bizlerin 6 Şubat depreminin yıkıcılığını anlamamız mümkün olmadı. İlk başta kaç ilimiz etkilendi kavrayamadık. Sonra Türkiye’nin dışarıdan yardım istediğini anlayınca dehşete düştüm.” kendi sözleriyle açıkladı.
Yaşanan trajedi karşısında ilk başta kültürel mirası düşünemediğini belirten Pulhan, “Zaman ilerleyip yeniden kültürel varlıklarla ilgilenmeye başlayınca bölgede yaşananları bizzat bölgedeki misyonerlerden dinledim. … Kültürel mirasın korunması adına yapılacak çok şey olduğunu biliyorum.” söz konusu.
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Kaçakçılıkla Mücadele Daire Başkanı Zeynep Boz, “O gün gönlümü konutta bırakıp göreve doğru yola çıktım. Orada manevi hazırlık yapmak benim için sorun olmadı. Ama geriye dönüp baktığımda kendimi kaybettim.” Deprem sırasında yaşadıklarını anlattı.
O gün herkesin birbiri için seferber olduğunu ifade eden Boz, şunları kaydetti:
“Hiç yorulmadık, sadece örgütlendik. Çünkü o bölgedeki insanlar o gün müzelerine sahip çıksalar biz devlet olarak o müzeleri sahipsiz bırakamazdık. Tek motivasyonumuz müzelerin olmamasıydı. depremden sonra kaybettiğimiz müzeler dışında geceleri aç ve üşüyen bir müzecinin sosyal medyada ‘müzeler yağmalandı’. Müzelerimizi ilk andan itibaren korumamıza rağmen internette çıkan bu yorumlar hiç niyeti olmayan insanlar için bile zararlı. Devlette genellikle dikey bir hiyerarşi vardır. Ama o an öyle yatay bir hiyerarşimiz vardı ki kimsenin unvanı kimsenin umurunda değildi. Orada. Unvanı yüksek olan, unvanı düşük olana dur demedi. Aksine ‘söyle, ben de yapayım’ şeklinde destek verdiler.”
“Ne zaman arasam müze müdürü ‘iyiyiz, müzeye gidiyorum’ diye cevap veriyordu”
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Müzeler Daire Başkanı Bülent Gönültaş da, haberi alır almaz Kahramanmaraş’a doğru yola çıktıklarını, petrol takviyesi için Adana’ya geldiklerinde artçı sarsıntıya yakalandıklarını kaydetti. .
Kahramanmaraş’ta gördüğü manzarayı tarif etmenin mümkün olmadığını vurgulayan Gönültaş, “Yüzde 80’i yıkılmış şehir var, müzemizin olduğu caddede yıkılmayan tek bina kalmadı. bir çalışanımızın evinin yıkıldığı haberi geldi.Bölgedeki müze müdürlerimiz ve personelimiz manevi olarak oldukça yıprandılar ama emeklerinden de vazgeçmediler.Çalışmalarda meydana gelen hasarı onarmak ve yaraları sarmak için yaklaşık 2 milyon lira harcadık. kendi alanımız.” dedi.
Gönültaş, “İnternet üzerinden yaptığımız uyum sayesinde o gün ilk kez bir WhatsApp kümesinin çalıştığını gördüm. Kahramanmaraş, Malatya ve Adıyaman’daki müze müdürlerimizi tek tek aradım. Her aradığımda müze yönetmen, ‘Biz iyiyiz, ben müzeye gidiyorum’ diye cevap verdi.” ifadelerini kullandı.
“293 kültür varlığı onarıldı, 550 eser enkazdan çıkarıldı”
Hatay Afet Bölgesi Kazı Başkanı Doç. Muhammet Arslan ise depremden sadece bölge vatandaşlarının değil kültür varlıklarının da etkilendiğini vurguladı.
Deprem sonrası enkaz altında kalan mirasın kurtarılması için deprem bölgesindeki illerde afet hafriyat müdürlüğü kurulduğunu belirten Arslan, “Deprem sonrası çalışma alanımızın ana hatlarını ‘Enkaz Arkeolojisi’ olarak belirledik. ve tamamen gönüllü olarak katılan lisansüstü öğrenciler de bize eşlik etti “İstanbul’da 1509’da meydana gelen deprem gibi. Bugün olduğu gibi o gün de kültürel mirasımızın büyük bir kısmı yok oldu.”
Depremden etkilenen 11 ilde kültürel mirasın korunması ve restorasyonu ile ilgili çalışmalardan bahseden Arslan, “293 tescilli kültür varlığımızda restorasyon çalışmalarımızı tamamladık. Şu an itibariyle 550 eserimiz tamamen kaldırıldı. moloz.” bilgisini paylaştı.
Programda MMKD Lideri İlyas Gültaş ile Suna ve İnan Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi konuşmalar yaptı.
Panel, Hatay Müze Müdürü Ayşe Ersoy, Elbistan Kent Müzesi Müdürü Hulusi Ünal ve deprem bölgesinde görevlendirilen Kocaeli Müze Müdürü Serkan Geduk’un deprem anı ve sonrasında müzelerde yaşananları konuşmasının ardından sona erdi.
